SERAT WULANGREH ( Materi BDR Kelas 7/ 2 )
Kompetensi Dasar :
3.2 Menelaah
teks piwulang Serat Wulangreh
Pupuh
Pangkur
Indikator :
3.2.1 Mengartikan kata-kata yang
dianggap sulit yang terdapat dalam teks
piwulang Serat Wulangreh Pupuh
Pangkur.
3.2.2 Menyebutkan isi teks
piwulang Serat
Wulangreh
Pupuh Pangkur pada setiap baitnya.
3.2.3 Menjawab pertanyaan
tentang isi
Serat Piwulang
Pupuh Pangkur.
3.2.4 Menuliskan isi teks piwulang Serat Wulangreh Pupuh
Pangkur
SERAT WULANGREH
PUPUH PANGKUR
Serat
Wulangreh iku anggitane ( : ditulis ) Kanjeng
Susuhunan Pakubuwana IV, panulise nganggo basa lumrah, tetembungane wantah, prasaja
lan
lugu, gampang ditampa lan
dingerteni.
Serat Wulangreh ing kasusastran Jawa dianggep minangka
karya sastra kang pinunjul (unggulan) sebab
:
1. Isine piwulang kabecikan,
bisa dadi tuladha lan paugeran (
pathokan ) kanggo wong urip.
2. Panulise nganggo basa kang lumrah,
tembung-tembunge ( kata ) apa anane, ceplas-ceplos apa nyatane. Saengga
ndadekake gampang dipahami.
3. Pujanggane ( : penulise ) mujudake priyagung luhur
kang pantes dipundhi-pundhi, kang mberkahi lan nyawabi kanggone masyarakat Jawa, yaiku Kanjeng Susuhunan Paku Buwana IV, misuwur ( terkenal ) lurus ing
budi , lan bagus ing
rupa.
Serat
Wulangreh sacara garis besar isine
yaiku:
1. Piwulang carane
milih
guru
kang becik.
2. Piwulang carane
milih
sesrawungan
( pergaulan ).
3. Piwulang aja
nganti duwe watak : adigang, adigung lan
adiguna.
4. Piwulang bab
tatakrama lan liyane.
Serat Wulangreh
isine dumadi saka warna-warna tembang yaiku :
No |
Arane pupuh |
Cacahing bait |
1 |
Dhandhangula |
8 |
2 |
Kinanthi |
16 |
3 |
Gambuh |
17 |
4 |
Pangkur |
17 |
5 |
Maskumambang |
34 |
6 |
Dudukwuluh / Megatruh |
17 |
7 |
Durma |
12 |
8 |
Wirangrong |
27 |
9 |
Pocung |
23 |
10 |
Mijil |
26 |
11 |
Asmaradana |
28 |
12 |
Sinom |
33 |
13 |
Girisa |
25 |
Siswa kelas VII,
kang disinau Teks Serat Wulangreh
Pupuh Pangkur kang isine nyaritakake ala lan becike
manungsa, dideleng saka tumindake. Salah sijine pada ( bait ) unine kaya
ngene :
PANGKUR
Kang sekar pangkur winarna
lelabuhan kang kanggo wong ngaurip
ala lan becik puniku
prayoga kawruhana
adat waton puniku dipunkadulu
miwah ingkang tatakrama
den kaesthi siyang ratri
.Nalika para siswa maca tembang mau, mesthi bakal ketemu tembung-tembung ( kata-kata ) sing angel lan ora dingerteni. Wis diterangake ing dhuwur, Serat Wulangreh iki mujudake karya sastra unggulan ing Kasusastran Jawa, amarga isine arupa pitutur sing apik banget kanggo kita kabeh lan bisa kanggo pathokan ing urip bebrayan. Mula eman-eman yen Wulangreh iki ora dingerteni artine. Supaya bisa ngerti artine tembang mau, waca lan tulisen tembung-tembung ing ngisor iki ing buku tulis mapel Bahasa Jawa !
Tembung
angel ing Tembang Pangkur pada 1
sekar =
kembang, tembang
winarna =
wujude, dicritakake
lelabuhan = pangorbanan
prayoga = becike, apik
kawruhana = ngertenana
adat waton = adat,
kebiasaan
dipunkadulu =
dingerteni, digatekakae
miwah = karo, lan
den kaesthi =
dilakoni
temenanan
siyang =
awan
ratri =
bengi
Yen
diowahi nganggo Bahasa Indonesia, tembang mau tegese kaya ngene :
Tembang Pangkur
ini memuat nasehat,
seyogyanya kamu
memahami hakikat pengabdian
bagi kehidupan,
tentang
hal yang baik maupun buruk,
sebaiknya engkau
ketahui,
adat dan
aturan
juga
perlu diperhatikan,
serta tata krama,
harus kau lakukan
sungguh-sungguh siang maupun malam
Sawise maca terjemahan ing dhuwur mesthi para siswa wis luwih paham isine tembang Pangkur mau.
Aja lali tulisen apa-apa sing dianggep penting sadurunge para siswa nggarap latihane. Kaya ta:
1. Sapa sing nulis/ ngarang Serat Wulangreh?
2. Apa keunggulane Serat Wulangreh?
3. Apa pitutur/ nilai-nilai luhur sing ana ing Serat Wulangreh ( digoleki kabeh, aja mung siji )
Tugas 1.
Nggarap soal latihan bab tembang pangkur Serat Wulangreh sing mengko diparingi Bu Guru.
Tugas 2.
Bait tembang pangkur ing dhuwur mau didadekake basa jawa ngoko tapi nganggo tembung lan basamu dhewe. Garapanmu ditulis ing buku tulis mapel Bahasa Jawa. Sawise rampung, disimpen dhisik lan dilaporake mbesuk nalika wis tatap muka.
Kanggo nggarap latihan TUGAS 1 penilaian PENGETAHUAN klik link:
https://forms.gle/E2zp2xmAsAq9yqNCA
Kanggo nggarap TUGAS 2, PENILAIAN KETERAMPILAN klik link:
https://forms.gle/JqTZGZd1LsXaNebX6
https://belajarbsjawa08.blogspot.com/2020/07/materi-bdr-kelas-7-2.html?m=1
BalasHapus