TEMBANG MACAPAT KELAS 9
21 Agustus 2021 PENILAIAN 5
KD 4.2 Menulis syair tembang macapat Dhandhanggula karya sendiri
TEMBANG MACAPAT
Muga-muga kabeh diparingi sehat.
Ing kesempatan iki ayo disinau maneh materi tembang macapat!
Jukuten buku cathetan mapel Bahasa Jawa lan alat tulis, terus tulisen materi iki!
1. Mijil
2. Maskumambang
3. Kinanthi
4. Sinom
5. Asmarandana
6. Gambuh
7. Dandanggula
8. Durma
9. Pangkur
10. Megatruh
11. Pocung
Tembang
macapat duwe pathokan/aturan werna 3 yaiku:
1. Guru gatra
Yaiku cacahe/jumlahe gatra/ larik saben sabait tembang, yen digambar kaya ngene :
-------------------------------------------
-------------------------------------------
-------------------------------------------
-------------------------------------------
-------------------------------------------
-------------------------------------------
bait tembang sing digambar ing dhuwur cacahe ana 6 larik/ baris
2. Guru wilangan
Yaiku jumlahe suku kata saben 1 gatra/larik tembang, contone kaya ngene :
se- kar pang – kur kang wi- nar- na
1 2 3 4 5 6 7 8
( larik ing dhuwur duwe 8 suku kata )
sateruse kaya ngono saben larik ing tembang mau dietung suku katane
3. Guru lagu
Yaiku tibane swara vokal ( a, i u, e, o ) ing pungkasan/akhir larik, tuladhane iki :
bapak
pocung dudu watu dudu gunung ( u )
sabamu
ing Plembang ( a )
ngon-ingone
sang bupati ( i )
Kanthi penjelasan ing dhuwur para siswa saiki kelingan maneh jeneng-jenenge tembang macapat lan apa bae pathokane.
Tembang
ing kitab-kitab kuna anggitane para leluhur iku apik-apik banget isine.
Nyritakake bab pitutur becik sing ora bakal kadaluwarsa kepangan jaman. Mula
yen wong Jawa gelem padha nyinau apa isine, mesthine bakal dadi wong becik budi
pekertine.
TUGAS SISWA
1. Waca lan tulisen sapada ( sebait ) tembang
macapat Dhandhanggula ing ngisor iki ing
bukumu!
amiliha manungsa kang nyata,
ingkang becik martabate,
sarta kang wruh ing khukum,
kang ngibadah sarta wirangi,
sokur oleh wong tapa
ingkang wus amungkul,
tan mikir pawewehing liyan,
iku pantes sira guronana kaki,
sartane kawruhana
Terjemahane ing Bahasa Indonesia kaya ngene :
Tetapi jika kau akan berguru
pilihlah manusia yang nyata
yang baik martabatnya,
serta tahu pada hukum ( aturan ),
rajin ibadahnya dan sederhana,
syukur jika bertemu dgn pertapa ( orang yang gemar prihatin )
yang sudah menjauhi keduniawian
tanpa berharap imbalan dari orang lain
kepadanyalah kau pantas berguru
serta ketahuilah
Minggu iki kita arep sinau ngarang tembang macapat. Aja kuatir angel. Apa bae katon angel yen durung dicoba.
CARANE NGARANG TEMBANG MACAPAT (GAWEANMU DHEWE)
2. Conto tembang Dhandhanggula sing wis dadi mau terus diudhari ( diuraikan ) guru gatra, guru wilangan lan guru lagune
3. Milih tema
4. Milih tembung-tembung ( kata ) sing cocok karo temane
5. Tembung-tembung mau ditata dadi gatra/ larik-larik aja lali kudu trep ( sesuai ) karo pathokane tembang yaiku guru gatra, guru wilangan lan guru lagune
Iki tembang sing didadekake conto:
Saben larik diwenehi nomer gatra, guru wilangan lan guru lagu supaya gampang dieling-eling:
I.
Nanging yen sira nggeguru kaki, (10/ i)
II.
amiliha
manungsa kang nyata, (10/ a)
III.
ingkang becik martabate, (8/ e)
IV.
sarta
kang wruh ing khukum, (7/ u)
V.
kang
ngibadah lan kang wirangi, (9/ i)
VI.
sokur
oleh wong tapa, (7/ a)
VII.
ingkang
wus amungkul, (6/ u)
VIII. tan mikir pawewehing liyan, (8/ a)
IX.
iku
pantes sira guronana kaki, (12/ i)
X.
sartane
kawruhana (7/ a)
Minangka
conto kita milih tema : pendidikan
1.
Kita nggoleki tembung-tembung sing cocok karo tema mau,
2. Ditata dadi larik-larik kanthi nggatekake guru wilangan ( jumlah suku kata ) lan guru lagu ( tibane a, i, u, e, o ) ing akhir larik. Kudu padha karo pathokan tembang Dhandhanggula kaya ing contone.
Dadine kaya iki :
I.
Ayo kanca-kanca padha eling, (10/ i)
II.
Kita
kabeh uwis kelas sanga, (10/ a)
III.
Kudu rajin sinaune, (8/ e)
IV.
Sing
akeh maca buku, (7/ u)
V.
Kanggo
nambah ilmune iki, (9/ i)
VI.
Nggo
sangu masa depan, (7/ a)
VII.
Penting
ilmu iku, (6/ u)
VIII. Supaya bisa berguna, (8/ a)
IX.
Kanggo
bangsa, negara, sarta agami, (12/ i)
X.
Uga
bekti wong tuwa (7/ a)
TUGAS SISWA
Tugase para siswa yaiku ngarang tembang
macapat Dhandhanggula kaya conto ing dhuwur, tapi kanthi tema :
BDR ( Belajar Dari Rumah ) 1 pada/bait wae. Ditulis dhisik neng bukumu catetan mapel Bahasa Jawa.
Yen wis dadi, tembang gaweanmu mau diketik maneh ing Google Form utawa bisa uga nganggo Canva lan dikirim kaya tugas minggu wingi nunggu link sing diparingi Bu Guru.
GARAPEN SING JUJUR, AJA SENENG
NURUN KARYANE WONG LIYA!
SAPA SING NGARANG TEMBANG DHEWE KANTHI CARA SESUAI ATURANE, NILAINE 90-100
28 Agustus 2021 PENILAIAN 6
Assalamualaikum wr wb.
Sugeng enjang para siswa. Ayo tansah muji syukur marang Gusti Allah sing wis maringi kesehatan lan kamurahan marang kita kabeh. Dina iki isih ana hubungane karo materi Dhandhanggula, mengko bocah-bocah ulangan nggih. Wacanen tembang iki maneh. Iki wis dishare Ibu ing minggu wingi, kudune wis disalin ing buku cathetanmu!
amiliha manungsa kang nyata,
ingkang becik martabate,
sarta kang wruh ing khukum,
kang ngibadah sarta wirangi,
sokur oleh wong tapa
ingkang wus amungkul,
tan mikir pawewehing liyan,
iku pantes sira guronana kaki,
sartane kawruhana
Terjemahane ing Bahasa Indonesia kaya ngene :
Tetapi jika kau akan berguru
pilihlah manusia yang nyata
yang baik martabatnya,
serta tahu pada hukum ( aturan ),
rajin ibadahnya dan sederhana,
syukur jika bertemu dgn pertapa ( orang yang gemar prihatin )
yang sudah menjauhi keduniawian
tanpa berharap imbalan dari orang lain
kepadanyalah kau pantas berguru
serta ketahuilah itu
- Tembang macapat duwe pathokan cacah telu , jumlahe suku kata saben salarik tembang diarani pathokan : .......
- Jumlahe baris/ larik saben sebait tembang diarani : ......
- Tibane swara vokal ( a, i, u, e, o ) ing pungkasan/ akhir larik diarani pathokan : .......
- Ana kidung rumeksa ing wengi ( .?.. ) / gatra iku guru wilangane ana pira ?
- Para pahlawan jaman rumiyin/ padha berjuwang mungsuh penjajah/ mbela nusa lan bangsane/ Cuplikan tembang iku temane apa ?
- Gawenen gatra/larik sing wilangane ( 12 i ) lan cocok kanggo tema karesikan/kebersihan!
- Langkah-langkahe/ carane ngarang tembang macapat sing becik yaiku.......
- Tembang macapat jumlahe ana 11, apa bae?
- Wacanen cuplikan tembang ing ngisor iki!
nanging yen sira nggeguru kaki ,
amiliha manungsa kang nyata,
ingkang becik martabate,
sarta kang wruh ing khukum,
kang ngibadah sarta wirangi,
sokur oleh wong tapa
ingkang wus amungkul,
tan mikir pawewehing lyan,
iku pantes sira guronana kaki,
Komentar
Posting Komentar